Czym jest czynny żal i kiedy można go złożyć?

Podatnicy doskonale zdają sobie sprawę z tego, że wszelkie oszustwa podatkowe czy wykroczenia, mogą ich słono kosztować. Jednocześnie o błąd w rozliczeniach nietrudno. Wystarczy nie dopełnić jakiegoś obowiązku – zapomnieć o złożeniu stosownych dokumentów czy przekroczyć termin zapłaty, aby Urząd Skarbowy pociągną nas do odpowiedzialności. Nie każde z takich przewinień świadczy o tym, że chcemy oszukać tę instytucję, niekiedy do zaniechania dochodzi przez zwykłe przeoczenie. Niemniej do błędu przyznać się należy, a dzięki temu możemy uniknąć przykrych konsekwencji. Takie zawiadomienie o popełnieniu błędu określamy mianem czynnego żalu.

Czynny żal – co to właściwie jest?

Czynny żal to po prostu dobrowolne przyznanie się podatnika (również przedsiębiorcy) do popełnienia jakiegoś błędu, które mogłoby być uznane za wykroczenie lub nawet przestępstwo skarbowe. W ten sposób można uniknąć wszczęcia postępowania karnoskarbowego przeciwko podatnikowi.

Czynny żal występuje wyłącznie wtedy, gdy podatnik sam wykrył pewne nieprawidłowości i chce uregulować ewentualne należności względem Urzędu Skarbowego. Takie działanie świadczy o tym, że podatnik nie chce dopuścić się przestępstwa, a ewentualne nieścisłości czy błędy podatkowe wynikają np. ze zwykłego błędu, zapomnienia czy niewiedzy.

Do różnorodnych błędów ze strony podatników dochodzi stosunkowo często, szczególnie wśród przedsiębiorców. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na dość skomplikowane przepisy podatkowe obowiązujący w naszym kraju. Przedsiębiorcy muszą regularnie dopełniać bardzo wielu obowiązków względem Urzędu Skarbowego (i nie tylko), więc o pomyłki nietrudno. Ci, którzy korzystają z usług biura rachunkowego, mogą liczyć na pomoc specjalistów, minimalizując ryzyko ewentualnych problemów. Jednak osoby samodzielnie dbające o kwestie księgowe w swojej firmie są bardziej narażone na pewne niedociągnięcia. Niekiedy zdarza się wręcz, że podatnicy nawet nie zdają sobie sprawy z tego, że postępują niezgodnie z prawem, dopuszczają się wykroczenia lub przestępstwa. Wówczas możliwość skorzystania z czynnego żalu może okazać się bardzo przydatna.

Kiedy można złożyć czynny żal?

Czynny żal składamy organowi powołanemu do ścigania, czyli naczelnikowi urzędu skarbowego. Można to zrobić, wysyłając odpowiednie pismo lub przekazując ustnie informacje do protokołu. Jednocześnie zgodnie z Kodeksem karnym nie ma konkretnego terminu, w jakim należy złożyć czynny żal do Urzędu Skarbowego. Są jednak sytuacje, w których zostanie on uznany za ważny oraz przypadki, gdy nasz czynny żal będzie bezskuteczny.

• Kiedy czynny żal będzie skuteczny? Gdy wpłynie do Urzędu Skarbowego, zanim organ powołany do ścigania stwierdzi popełnienie czynu zabronionego.
• Kiedy czynny żal będzie nieskuteczny? Jeśli organ ścigania będzie miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Zatem czynny żal uznany będzie za nieważny, gdy zwyczajnie “spóźnimy się” z jego złożeniem. Za późno będzie również wtedy, gdy organ ścigania podejmie już stosowne czynności służbowe, jak np. czynności sprawdzające, kontrole, przeszukania.

Warto też pamiętać, że czynnego żalu nie można złożyć osoba, która kierowała wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego lub też poleciła wykonanie takiego czynu, wykorzystując inną osobę (np. podwładnego). Czynny żal nie może być złożony również przez osobę, która nakłaniała innego człowieka do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania na niego podejrzeń.